Bu Yazıda; A, B ve C Sınıfı Ağlardan Nasıl Alt Ağ (Subnet) oluşturulacağına odaklanacağız. Ayrıca CIDR (Classless Inter-Domain Routing), FLSM (Fixed-Length Subnet Mask) ve VLSM (Variable-Length Subnet Mask) konularını öğreneceğiz.
IPv4 Adres Sınıfları
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Bir şirket kendi ağını nasıl kullanır?
Şirketlere veya Kuruluşlara IP Adresleri, IANA (Internet Assigned Numbers Authority) tarafından atanır. IANA şirketlerin büyüklüklerine göre IPv4 Adresi ve Ağlar atar.
Örneğin çok büyük bir şirket A Sınıfı veya B Sınıfı bir Ağ alabilir. A ve B Sınıfı Ağlarda Hostlar için kullanabilecek çok sayıda adres vardır. Küçük bir şirket ise C Sınıfı bir ağ alabilir, çünkü 256 adet Host Adresi vardır.
Ancak bu birçok IP Adresinin boşa harcanmasına neden oldu. Bu nedenle bu sistemi geliştirmek için birden fazla yöntem oluşturuldu.
C Sınıfı Ağ yeterli adres sağlamaz, bu nedenle B Sınıfı bir ağ atanabilir. B Sınıfı yaklaşık 65000 Adrese izin verdiğinden, bu yaklaşık 60000 adresin boşa gitmesine neden olur.
Bunu çözmenin veya düzeltmenin yollarından biri CIDR.
CIDR ile A Sınıfı = /8, B Sınıfı = /16, C Sınıfı = /24 gereksinimleri kaldırıldı. Büyük Ağlar daha küçük ağlara bölünerek verimlilik arttırıldı. Bölünmüş bu küçük ağlara Subnet denir.
CIDR (Classless Inter-Domain Routing)
CIDR, farklı Prefix Uzunluğu (Prefix Length) kullanabilmemize izin verir, /24 olması gerekmez. Farklı Prefix Uzunluğuna sahip ağların Host sayısını hesaplama konusunda pratik yapalım.
Formül: Ağda kaç adet kullanılabilir Host Adresi var?
- n Host Bitlerinin sayısı olmak üzere 2^n - 2 adet kullanılabilir Host Adresi vardır.
Üstteki resimde mavi renkteki Bitler Ağ Bölümünü, Kırmızı renkteki Bitler Host Bölümünü belirtir. Mor Renkteki Bit ise Borç Bitini belirtir. Bunun anlamı kullandığımız IP Adres Sınıfına göre değişmekle birlikte Host Bölümünden ne kadar Bit kullandığımızdır. Örnek olarak burada C Sınıfı (/24) bir ağ kullandık, /25 Subnet'i için Host Bölümünden Bir adet Borç Bit kullanıldı, /26 Subnet'i için Host Bölümünden İki adet Borç Biti kullanılır gibi. Mesela B Sınıfı (/16) için /25 Prefix Uzunluğu kullansaydık Host Bölümünden Dokuz adet Borç Biti kullanılırdı. Borç Bitinin önemine konunun ilerisinde değineceğim, şimdilik böyle öğrenmeniz yeterli.
203.0.113.0/24 yerine, C Sınıfı Ağın Subnet'i olan 203.0.113.0/30'u kullanacağız.
203.0.113.0/30, 203.0.113.0 ile 203.0.113.3 arasındaki Adres Aralığını içerir. Ağ Adresi için 203.0.113.0, Broadcast Adresi için 203.0.113.3 Adresi kullanılır. R1 ve R2 için de 203.0.113.1 - 203.0.113.2 Adreslerini kullanabiliriz.
Peki 203.0.113.0/24 Adres Aralığındaki diğer adresler?
Adres bloğunda kalan 203.0.113.4 - 203.0.113.255 Adresleri artık diğer Subnet'ler için kullanılabilir!
Peki 203.0.113.0/24 aralığındaki diğer adresler ?
/32 Prefix Uzunluğu, bazı özel durumlarda kullanılır. Mesela bir ağa değil de yalnızca belirli bir Hosta Statik Rota oluşturmak istediğinizde /32 Prefix Uzunluğu kullanabilirsiniz.
CIDR Gösterimi (CIDR Notation)
CIDR Örnek
192.168.1.0/24 Ağını, gereken sayıda Host Sayısını karşılayacak şekilde Dört Subnet'e bölün.
192.168.1.0/24 ağını 4 eşit parçaya böleceğiz. 45 + 2 (Ağ/Broadcast Adresi) x 4 = 188 Adres kullanılacak. Elimizde toplam 254 (2^8 - 2) Host Adresi olduğundan sorun yok.
Borç Bitinin önemi burada ortaya çıkıyor.
Subnet Sayısını Hesaplama Formülü
- n Borç alınan Bit Sayısı olmak üzere 2^n adet Subnet oluşturulabilir.
/25 Prefix Uzunluğu kullanırsak 2^7 - 2 = 126 kullanılabilir Host Adresi elde ederiz. Host Bölümünden Bir Bit Borç Aldığımızdan dolayı İki Adet (2^1) Subnet oluşturabiliriz. Fakat soruda bizden Dört Adet Subnet istiyor.
Birinci Subnet, 192.168.1.0/26'dır.
Diğer Subnet'leri siz bulabilir misiniz?
İpucu: Birinci Subnet'in Broadcast Adresini bulun. Bir Sonraki Adres İkinci Subnet'in Ağ Adresi olacaktır. İşlemi Üçüncü ve Dördüncü Subnet için tekrarlayın.
192.168.1.0 - 192.168.1.63 -> 1. Subnet (Ağ Adresi: 192.168.1.0, Broadcast Adresi: 192.168.1.63)
192.168.1.64 - 192.168.1.127 -> 2. Subnet (Ağ Adresi: 192.168.1.64, Broadcast Adresi: 192.168.1.127)
192.168.1.128 - 192.168.1.191 -> 3. Subnet (Ağ Adresi: 192.168.1.128, Broadcast Adresi: 192.168.1.191)
192.168.1.192 - 192.168.1.255 -> 4. Subnet (Ağ Adresi: 192.168.1.192, Broadcast Adresi: 192.168.1.255)
Subnetting için Bir Püf Nokta
CIDR Örnek 2
192.168.255.0/24 Ağında toplam 256 adet Adres vardır. 5 eşit parçaya bölmek için her Subnet içinde 32 Adres olması gerekir (5 x 32 = 160). 64 Adres olamaz, çünkü 5 x 64 = 320 (256'yı aşıyor).
192.168.255.32 - 192.168.255.63 -> 2. Subnet (Ağ Adresi: 192.168.255.32, Broadcast Adresi: 192.168.255.63)
192.168.255.64 - 192.168.255.95 -> 3. Subnet (Ağ Adresi: 192.168.255.64, Broadcast Adresi: 192.168.255.95)
192.168.255.96 - 192.168.255.127 -> 4. Subnet (Ağ Adresi: 192.168.255.96, Broadcast Adresi: 192.168.255.127)
Kalan 3 Subnet ise ileriki kullanımlar veya başka ağlar için saklanabilir.
Örnek
Bir Hostun Ağ Adresini bulmak için Host Bölümündeki Tüm Bitleri 0 yaparız. Bildiğiniz gibi Ağ ve Host Bölümünü Prefix Uzunluğu/Subnet Mask belirler. /27 için ilk 27 Bit Ağ Bölümünü, son 5 Bit ise Host Bölümünü ifade eder.
Bir Hostun Ağ Adresini bulmak için Host Bölümündeki Tüm Bitleri 1 yaparız. Subnet'in Broadcast Adresi: 192.168.5.63
Örnek
C Sınıfı için Prefix Uzunluğuna göre Subnet ve Kullanılabilir Host Adres Sayısını Gösteren Tablo
A, B ve C Sınıfı Ağlar için Subnetting Süreci TAMAMEN AYNIDIR!
B Sınıfı Subnetting Örneği
80 adet eşit Subnet için 2^7 = 128 adet Subnet oluşturmalıyız. Host Bölümünden 7 adet Borç Bit alındığı için /23 Prefix Uzunluğu Kullanılacaktır (Subnet Mask: 255.255.254.0).
B Sınıfı Subnetting Örneği 2
2^(32-25) = 2^7 = 128 (Her Eşit Subnet için kullanılabilecek Host Adres Sayısı)
B Sınıfı Subnetting Örneği 3
2^(32-24) = 2^8 = 256 (Her Eşit Subnet için kullanılabilecek Host Adres Sayısı)
Örnek
A Sınıfı Subnetting Örneği
2^(32-19) = 2^13 = 8192 (Her Eşit Subnet için kullanılabilecek Host Adres Sayısı)
A Sınıfı Subnetting Örneği 2
Quiz 1
172.22.0.0/16 Ağını kullanarak Şirketiniz, Her Subnet için en az 500 Host içeren 100 adet Subnet istiyor. Hangi Prefix Uzunluğunu kullanmalısınız?
100 adet eşit Subnet için 2^7 = 128 adet Subnet oluşturmalıyız. Host Bölümünden 7 adet Borç Bit alındığı için /23 Prefix Uzunluğu Kullanılacaktır (Subnet Mask: 255.255.254.0).
128 adet eşit ağdan 100 tanesi kullanılır, geri kalan 28'i ise rezerv edilir.
2^(32-23) = 2^9 = 512 (Her Eşit Subnet için kullanılabilecek Host Adres Sayısı)
Quiz 2
172.21.111.201/20 Adresine sahip Host hangi Subnet'e aittir? Ait olduğu Subnet'in Broadcast Adresini de bulunuz.
Quiz 3
192.168.91.78/26 Adresine sahip Host hangi Subnet'e aittir? Ait olduğu Subnet'in Broadcast Adresini de bulunuz.
Quiz 4
4 adet eşit Subnet için 2^2 = 4 adet Subnet oluşturmalıyız. Host Bölümünden 2 adet Borç Bit alındığı için /18 Prefix Uzunluğu Kullanılacaktır (Subnet Mask: 255.255.192.0).
2^(32-18) = 2^14 = 16384 (Her Eşit Subnet için kullanılabilecek Host Adres Sayısı)
İkinci Subnet'e kolayca ulaşmak için Borç Bitinin değerini 1 arttırmamız yeterlidir.
İkinci Subnet'i bulduktan sonra Broadcast Adresini bulmak için Host Bölümündeki Bitlerin tamamı 1 yapılır.
Quiz 5
Şirketiniz 172.30.0.0/16 Ağını kullanarak en az 1000 Host içeren Subnet'ler oluşturmanızı istiyor. Kaç tane Subnet oluşturabilirsiniz?
6 adet Borç Bit kullanıldığı için toplam 2^6 = 64 adet Subnet oluşturabiliriz. Her bir Subnet 1024 adres içermektedir.
VLSM (Variable-Length Subnet Masks)
VLSM, Ağ Adreslerini Daha Verimli Hale Hetirmek için Farklı Boyutlarda Subnet (Different Prefix Length) Oluşturma İşlemidir.
5 adet eşit Subnet için 2^3 = 8 adet Subnet oluşturmalıyız. Host Bölümünden 3 adet Borç Bit alındığı için /27 Prefix Uzunluğu Kullanılacaktır (Subnet Mask: 255.255.255.224).
8 adet eşit ağdan 5 tanesi kullanılır, geriye kalan 3'ü ise rezerv edilir.
Fakat 30 Adres Tokyo LAN A ve Toronto LAN B için yeterli olmamaktadır. Bu nedenle VLSM kullanmalıyız.
VLSM Adımları
- En çok adres gereken LAN'a en büyük Subnet'i atayın.
- Ondan sonraki en çok adres gereken LAN'a İkinci Subnet'i atayın.
- Tüm Subnet'ler atanana kadar işlemi tekrarlayın
Adımlar:
- 110 Host Adresi için 2^(32-25) = 2^7 = 128 Adres (Tokyo LAN A). /25 Prefix Uzunluğu kullanılması gerekiyor.
- Ağ Adresi: 192.168.1.0/25
- Broadcast Adresi: 192.168.1.127/25
- İlk Kullanılabilir Host Adresi: 192.168.1.1/25
- Son Kullanılabilir Host Adresi: 192.168.1.126/25
- Ağdaki Toplam Kullanılabilir Host Adresi Sayısı: 2^7 - 2 = 126
- 2^(25-24) = 2^1 = 2 adet eşit ağa bölünüyor.
- Kalan Adresler: 192.168.1.128/25
- 45 Host Adresi için 2^(32-26) = 2^6 = 64 Adres (Toronto LAN B). /26 Prefix Uzunluğu kullanılması gerekiyor.
- Ağ Adresi: 192.168.1.128/26
- Broadcast Adresi: 192.168.1.191/26
- İlk Kullanılabilir Host Adresi: 192.168.1.129/26
- Son Kullanılabilir Host Adresi: 192.168.1.190/26
- Ağdaki Toplam Kullanılabilir Host Adresi Sayısı: 2^6 -2 = 62
- 2^(26-25) = 2^1 = 2 adet eşit ağa bölünüyor.
- Kalan Adresler: 192.168.1.192/26
- 29 Host Adresi için 2^(32-27) = 2^5 = 32 Adres (Toronto LAN A). /27 Prefix Uzunluğu kullanılması gerekiyor.
- Ağ Adresi: 192.168.1.192/27
- Broadcast Adresi: 192.168.1.223/27
- İlk Kullanılabilir Host Adresi: 192.168.1.193/27
- Son Kullanılabilir Host Adresi: 192.168.1.222/27
- Ağdaki Toplam Kullanılabilir Host Adresi Sayısı: 2^5 - 2 = 30
- 2^(27-26) = 2^1 = 2 adet eşit ağa bölünüyor.
- Kalan Adresler: 192.168.1.224/27
- 8 Host Adresi için 2^(32-29) = 2^3 = 8 Adres. Fakat 8 - 2 (Ağ/Broadcast Adresi) = 6 olduğu için yeterli olmayacaktır. (Tokyo LAN B). Bu nedenle 2^(32-28) = 2^4 = 16 Adres (Tokyo LAN B). /28 Prefix Uzunluğu kullanılması gerekiyor.
- Ağ Adresi: 192.168.1.224/28
- Broadcast Adresi: 192.168.1.239/28
- İlk Kullanılabilir Host Adresi: 192.168.1.225/28
- Son Kullanılabilir Host Adresi: 192.168.1.238/28
- Ağdaki Toplam Kullanılabilir Host Adresi Sayısı: 2^4 - 2 = 14
- 2^(28-27) = 2^1 = 2 adet eşit ağa bölünüyor.
- Kalan Adresler: 192.168.1.240/28
- Point-to-Point bağlantılar yalnızca 2 adres gerektirir. 2 Host Adresi için 2^(32-30) = 2^2 = 4 Adres. /30 Prefix Uzunluğu kullanılması gerekiyor. (Not: CCNA sınavında Point-to-Point bağlantılar için /30 kullan).
- Ağ Adresi: 192.168.1.240/30
- Broadcast Adresi: 192.168.1.243/30
- İlk Kullanılabilir Host Adresi: 192.168.1.241/30
- Son Kullanılabilir Host Adresi: 192.168.1.242/30
- Ağdaki Toplam Kullanılabilir Host Adresi Sayısı: 2^2 - 2 = 2
- 2^(30-28) = 2^2 = 4 adet eşit ağa bölünüyor.
- Kalan Adresler:
- 192.168.1.244/30
- 192.168.1.248/30
- 192.168.1.252/30
En az 1 hafta boyunca her gün bu web sitelerinden en az bir alıştırma sorusu yapın.
LAB Çözümü
- 64 Host Adresi için 2^(32-25) = 2^7 = 128 Adres (LAN2). /25 Prefix Uzunluğu kullanılması gerekiyor.
- Ağ Adresi: 192.168.5.0/25
- Broadcast Adresi: 192.168.5.127/25
- İlk Kullanılabilir Host Adresi: 192.168.5.1/25
- Son Kullanılabilir Host Adresi: 192.168.5.126/25
- Ağdaki Toplam Kullanılabilir Host Adresi Sayısı: 2^7 - 2 = 126
- 2^(25-24) = 2^1 = 2 adet eşit ağa bölünüyor.
- Kalan Adresler: 192.168.5.128/25
- 45 Host Adresi için 2^(32-26) = 2^6 = 64 Adres (LAN1). /26 Prefix Uzunluğu kullanılması gerekiyor.
- Ağ Adresi: 192.168.5.128/26
- Broadcast Adresi: 192.168.5.191/26
- İlk Kullanılabilir Host Adresi: 192.168.5.129/26
- Son Kullanılabilir Host Adresi: 192.168.5.190/26
- Ağdaki Toplam Kullanılabilir Host Adresi Sayısı: 2^6 - 2 = 62
- 2^(26-25) = 2^1 = 2 adet eşit ağa bölünüyor.
- Kalan Adresler: 192.168.5.192/26
- 14 Host Adresi için 2^(32-28) = 2^4 = 16 Adres (LAN3). /28 Prefix Uzunluğu kullanılması gerekiyor.
- Ağ Adresi: 192.168.5.192/28
- Broadcast Adresi: 192.168.5.207/28
- İlk Kullanılabilir Host Adresi: 192.168.5.193/28
- Son Kullanılabilir Host Adresi: 192.168.5.206/28
- Ağdaki Toplam Kullanılabilir Host Adresi Sayısı: 2^4 - 2 = 14
- 2^(28-26) = 2^2 = 4 adet eşit ağa bölünüyor.
- Kalan Ağlar:
- 192.168.5.208/28
- 192.168.5.224/28
- 192.168.5.240/28
- 9 Host Adresi için 2^(32-28) = 2^4 = 16 Adres (LAN4). /28 Prefix Uzunluğu kullanılması gerekiyor.
- Ağ Adresi: 192.168.5.208/28
- Broadcast Adresi: 192.168.5.223/28
- İlk Kullanılabilir Host Adresi: 192.168.5.209/28
- Son Kullanılabilir Host Adresi: 192.168.5.222/28
- Ağdaki Toplam Kullanılabilir Host Adresi Sayısı: 2^4 - 2 = 14
- Kalan Ağlar:
- 192.168.5.224/28
- 192.168.5.240/28
- 2 Host Adresi için 2^(32-30) = 2^2 = 4 Adres (PPP). /30 Prefix Uzunluğu kullanılması gerekiyor.
- Ağ Adresi: 192.168.5.224/30
- Broadcast Adresi: 192.168.5.227/30
- İlk Kullanılabilir Host Adresi: 192.168.5.225/30
- Son Kullanılabilir Host Adresi: 192.168.5.226/30
- Ağdaki Toplam Kullanılabilir Host Adresi Sayısı: 2^2 - 2 = 2
- 2^(30-28) = 2^2 = 4 adet eşit ağa bölünüyor.
- Kalan Ağlar:
- 192.168.5.228/30
- 192.168.5.232/30
- 192.168.5.236/30
- 192.168.5.240/28
Router Yapılandırmaları
R1
R2
PC1
PC2
PC3
PC4
Router Port Layer 3 Bilgi Görüntüleme Komutu: show ip interface interface-id
255.255.255.255 Broadcast Adresi, Ağın Broadcast Adresi (192.168.5.127) ile aynı işlevi görür. 192.168.5.127 Broadcast Adresi, diğer Subnet'lerdeki Hostlar tarafından bu Subnet'e Broadcast göndermek için kullanılabilir.
Okuduğunuz için teşekkürler.
Yorum Gönder
Yorum Gönder